شما را آشنا مي كنيم با صنايع دستي شهر سيستان و بلوچستان كه هاون يكي از اصلي ترين ان ها است و اين شهر در ساخت هاون بسيار معروف است. هاوَن يا هَوَنگ ظرفي سنگي يا فلزي (غالباً مسي) است كه در آن ادويه و تخم‌هاي گياهان و غيره را با دسته‌اي مي‌كوبند و مي‌سايند. هاون يكي از آلات و ابزار مقدس پرستشگاه مزديسنان بوده و گياه هوم در آن كوبيده و فشرده ميشده و شربت مقدس هوم ساخته ميشده است.
موبد مأمور تهيه شربت هوم هاونان نام داشته و داراي درجه ٔ نخستين بوده است . دسته ٔ هاون ؛ ابزاري از سنگ و يا فلز و يا چوب كه بدان در هاون چيزي را كوبند. صداي دنگ و دنگش بيشتر پيام آور قليه ماهي يا دال عدس بود ، و اين اسياب خانگي كه از آهن ساخته شده بود؛ كار خانهاي خانه دار را در اسياب كردن و خرد كردن مواد راه انداخته بود و پس از پايان كارشان آن را با تفاله تمر و خاكستر برق انداخته و در زير نور آفتاب خشك ميكردند.
هاون صنايع دستي استان سيستان و بلوچستان
ولي امروزه نقش ان در اشپزخانه ها در برابر اسياب هاي برقي و بيحوصلگي بانوان و مشغله هاي كاذب رنگ باخته است. معمولا اين هاونها از آهن ساخته ميشدند و داراي اشكال گوناگون بودند. اين هاون هشتصد سال قدمت دارد. اين اثر امروزه در موزه هنر لس‌آنجلس نگهداري مي‌شود اين هاون و دسته زيبا با پيشينه‌اي نزديك به هشت سده به ايران عصر خوارزمشاهي و منطقه خراسان تعلق دارند.
اثر از جنس برنز ساخته شده و با نقش‌هاي مختلف هندسي و حيواني تذهيب و قلم‌زني شده است. در قسمت مياني و پاييني عبارات و كلماتي به خط نسخ و در دو رديف نگاشته شده‌اند. طول دسته بيست و چهار سانتي متر، قطر هاون پانزده سانتي متر و ارتفاع آن بيست و يك سانتي متر است. اين اثر امروزه در موزه هنر لس‌آنجلس نگهداري مي‌شود.
هنرهاي دستي استان سيستان و بلوچستان
