اقوام و مذاهب
سيستان به مردم منطقه‌اي (سكاها) گفته مي‌شد كه در اطراف رود هيرمند ساكن بودند و بخشي از سيستان در افغانستان امروزي است كه قبلا جزو ايران بوده‌است (ادامه رود هيرمند و بخش اعظم ان در افغانستان است) و بخشي ديگر در شهرستان‌هاي زاهدان و زابل. بلوچ‌ها (مكاها) قومي ديگر بودند با فرهنگ متفاوت از سكاها در مكران ساكن بودند؛ كه بعد‌ها به دلايل نامعلوم به بلوچستان تغيير نام يافت. مردم استان سيستان و بلوچستان از قوميت‌هاي سيستاني و بلوچ ميباشد كه سيستاني‌ها به زبان زبان فارسي با لحجه سيستاني حرف مي‌زنند و پيرو دين اسلام با مذهبتشيع مي‌باشند و بلوچ‌ها به گويش بلوچي صحبت مي‌كنند و پيرو اسلام و مذهب تسنن مي‌باشند.
جغرافيا
سيستان و بلوچستان ۱۱۰۰ كيلومتر مرز با كشورهاي پاكستان و افغانستان و ۳۰۰ كيلومتر مرز آبي با درياي عمان دارد و تنها استان ايران است كه با پاكستان مرز مشترك دارد و همچنين به دليل قرار گرفتن در موقعيت راهبردي و ترانزيتي از اهميت فراواني برخوردار است
اين استان بيشتر آب و هواي گرم و خشك دارد، اما در عين حال از تنوع آب و هوايي و اقليمي ويژه‌اي برخوردار است و مناطق كوهستاني، جنگلي و باتلاقي نيز در اين استان پهناور به چشم مي‌خورد.
زÙدÙâÚ¯ÛØ±Û ØªÙ
Ø³Ø§Ø Ø³Ø±Ú¯Ø±Ø¯Ø§Ù Ø¯Ø± سÛستاÙâ٠بÙÙÚستاÙ
مركز استان
زاهدان مركز اين استان كه در محدوده سيستان است از طريق راه‌آهن با ميرجاوه و پاكستان ارتباط دارد و از سوي كرمان هم به راه‌آهن سراسري ايران متصل است.
موقعيت راهبردي استان
استان سيستان و بلوچستان با داشتن موقعيت راهبردي بازرگاني و ترانزيتي و دارا بودن كشاورزي و باغباني (به ويژه ميوه‌هاي استوايي و گرمسيري) و همچنين جاذبه‌هاي فراوان تاريخي و طبيعي و نيز صنعت در حال رشد از توانايي و ظرفيت فوق‌العاده‌اي براي توسعه و آباداني برخوردار است
شهرستان‌هاي استان
استان پهناور سيستان و بلوچستان داراي ۲۰ شهرستان و شهرستان زاهدان مركز استان ميباشد. منطقه بلوچستان جنوب استان را در برگرفته است و از ۱۵ شهرستان (زاهدان، ميرجاوه، خاش، سراوان، ايرانشهر، نيكشهر، چابهار، سرباز، كنارك، دلگان، مهرستان، سيب وسوران، بمپور، قصر قند، فنوج) تشكيل مي‌گردد. منطقه سيستان نيز شمال استان را در برگرفته است و شامل ۵ شهرستان (زابل، زهك، نيمروز، هامون و هيرمند) ميباشد.
تاريخچه استان
سرزمين اساطيري سيستان و بلوچستان از دو ناحيه شمال و جنوب تشكيل شده است. سيستان امروزي كه قسمت شمالي استان را در برمي گيرد و سرزمين بلوچستان امروزي كه ناحيه جنوبي استان را تشكيل مي‌دهد.
بنادر استان
بنادر شهيد بهشتي و شهيد كلانتري چابهار در فاصله ۵ كيلومتر از يكديگر قرار گرفته اند. با توجه به نتايج حاصل از مطالعات توسعه محور شرق، عمده‌ترين امكان ايجاد كار و اشتغال براي ساكنان استان، به دليل كم آبي و طبيعت خشك اين سرزمين بخش تجارت و حمل و نقل ميباشد كه در اين خصوص بنادر چابهار با توجه به شرايط جغرافيايي و منطقه‌اي خود و نياز كشور‌هايي همانند افغانستان و همسايگان شمالي كشور مي‌تواند به عنوان تنها دروازه تأمين كننده ارتباط اين كشور‌ها با آب‌هاي آزاد و دسترسي به ساير كشورهاي جهان مطرح باشد.
شهرستان چابهار با مساحت ۱۳۱۶۲ كيلومتر مربع حدود ۷ درصد مساحت استان را به خود اختصاص داده است. اين شهرستان در جنوب استان سيستان و بلوچستان قرار گرفته و فاصله مركز شهرستان تا مركز استان ۶۸۲ كيلومتر است. اين شهرستان داراي ۲ مركز شهري، ۳ بخش ۷ دهستان و ۵۴۳ آبادي داراي سكنه است. بندر چابهار به عنوان يكي از بنادر مهم كشور در بخش شمالي درياي عمان واقع شده واز دير باز كانون داد و ستد، تجارت و دريانوردي بوده است. از نقطه نظر مبادلات بازرگاني بندر چابهار به علت موقعيت استرتژيك و دستيابي به آب‌هاي آزاد بين المللي جايگاه ويژه‌اي در انجام مبادلات كشور با ساير كشورهاي منطقه دارد.
با توجه به نتايج حاصل از مطالعات توسعه محور شرق، عمده‌ترين امكان ايجاد كار و اشتغال براي ساكنان استان، به دليل كم آبي و طبيعت خشك اين سرزمين بخش تجارت و حمل و نقل ميباشد كه در اين خصوص بندر چابهار با توجه به شرايط جغرافيايي و منطقه‌اي خود و نياز كشور‌هايي همانند افغانستان و همسايگان شمالي كشور مي‌تواند به عنوان تنها دروازه تأمين كننده ارتباط اين كشور‌ها با آب‌هاي آزاد و دسترسي به ساير كشورهاي جهان مطرح باشد. شهرستان‌هاي چابهار و كنارك با دارا بودن ۳۱۵ كيلومتر ساحل با درياي عمان بين تمام شهرستان‌هاي كشور موقعيت منحصر به فردي دارند. اين مقدار خط ساحلي حدود يك ششم كل مرز‌هاي جنوبي كشور است. اما امتياز چابهار نسبت به ساير بنادر و جزاير خليج فارس، تماس مستقيم و بدون واسطه سواحل مكران با آب‌هاي آزاد است.
بندر چابهار در حال حاضر شامل ۲ بندر شهيد بهشتي و شهيد كلانتري است كه در فاصله ۵ كيلومتر از يكديگر قرار گرفته اند.
عمليات اجرايي بندر شهيد كلانتري كه يكي از دو بندر مهم چابهار ميباشد، از سال ۶۲ بطور جدي آغاز و باتكميل ۴ پست اسكله فلزي در سال ۶۲ عملاً به بهره برداري رسيد و بندر شهيدبهشتي نيز به عنوان دومين بندر مهم چابهار در سال ۶۱ با توجه به شرايط خاص حاكم بر خليج فارس (جنگ تحميلي عراق بر عليه ايران) و با تاكيد دولت بر لزوم داشتن بندر در خارج از تنگه هرمز و خليج فارس احداث گرديد.
بندر چابهار در حال حاضر شامل ۲ بندر شهيد بهشتي و شهيد كلانتري است كه در فاصله ۵ كيلومتر از يكديگر قرار گرفته اند.
وضعيت موجود بندر شهيد بهشتي
مساحت كل: ۲۴۰ هكتار
مساحت محوطه‌هاي بارانداز: ۱۶ هكتار
مساحت انبار‌هاي مسقف: ۳۰۰۰۰ مترمربع
داراي پنج اسكله:
اسكله شماره يك: كالاهاي عمومي
اسكله شماره دو: نفتي با عمق آبخور ۸ متر
اسكله‌هاي شماره سه و چهار:چندمنظوره با عمق آبخور ۹ متر هر كدام داراي ۱۵۰ متر طول و ۱۵ متر عرض هستند، كه در سال ۱۳۶۲ ساخته شده اند و قابليت پهلودهي به كشتي‌هاي ۲۵ هزار تن را دارا مي‌باشند.
اسكله شماره پنج:چندمنظوره به طول ۲۶۲.۸ متر، عرض ۴۸.۵ متر و عمق آبخور ۱۱ متر كه در سال ۱۳۸۳ احداث شده و قابليت پهلودهي كشتي‌هاي تا ۷۰ هزار تن را دارد.
وضعيت موجود بندر شهيد كلانتري
مساحت كل: ۳۰ هكتار
مساحت محوطه‌هاي بارانداز: ۳۵۰۰۰ مترمربع
مساحت انبار‌هاي مسقف: ۳۰۰۰ مترمربع
مساحت محوطه‌هاي كانتينري: ۱۸۵۰۰ مترمربع
داراي يك اسكله بتني با عمق ۱۱.۶ متر
ظرفيت پهلودهي DWT ۴۰۰۰۰
بطول ۱۷۵ متر
۳ اسكله پيش ساخته با ظرفيت پهلودهي DWT ۲۵۰۰ جهت استفاده لنج‌هاي باري و شناور‌هاي خدماتي
يك اسكله كوچك محلي جهت استفاده نيروي انتظامي ميباشد. مزيت ترانزيتي چابهار
بندر چابهار تنها بندراقيانوسي جمهوري اسلامي ايران است كه خارج از منطقه پرتنش خليج فارس قرار دارد و با آب‌هاي آزاد جهان از طريق اقيانوس هند نزديكترين فاصله را داراست . وجود آب‌هاي عميق و بريدگي‌هاي طبيعي خليج چابهار فضايي مناسب را براي اسكله‌سازي با عمق‌زياد و مختصات لنگرگاهي مطلوب براي پهلوگيري كشتي‌هاي بزرگ اقيانوس پيما فراهم آورده بطوريكه يكي از ده بندر مهم جهان كه قابليت تبديل به بندر بزرگ را دارد ، به شمارمي‌رود لذا بايد چابهار را دروازه ترانزيت شرق ايران دانست.
با نگاهي به پيشينه تاريخي چابهار مي توان گفت در سال‌هاي پيش از انقلاب اسلامي ، عمده فعاليت‌هاي بندر چابهار محدود به امور صيادي و نظامي بوده است. اما پس ازپيروزي شكوهمند انقلاب اسلامي و در دوران جنگ تحميلي مجدداً اين بندر مورد توجه جدي قرار گرفت تا اينكه منطقه آزاد تجاري چابهار تاسيس گرديد . اجراي طرح‌هاي مختلف ، ساخت و بهره‌برداري از بنادر بزرگ و كوچك تجاري، باعث رشد و شكوفايي اين بندر گرديد كه نشان از آينده روشن منطقه ميباشد. محور شرق به دليل افزايش سهم و نقش ايران در ترانزيت كالا و حمل و نقل بين المللي و همچنين گسترش پيوندهاي اقتصادي، اجتماعي ، فرهنگي وامنيتي با كشورهاي همجوار شرق و شمال شرق براي جمهوري اسلامي ايران از اهميت فراواني برخوردار مي باشد.
از مسيرهاي ترانزيتي محور شرق مي توان به مسير ترانزيتي ميلك در سيستان و بلوچستان اشاره نمود كه با ساخت پل ابريشم و گمرك زرنج افغانستان توسط جمهوري اسلامي ايران و تجهيز و تكميل آن؛ افزايش مراودات تجاري ميان دوكشور را سبب گرديده و همچنين محور ترانزيتي دوغارون و مسير ترانزيتي به آسياي مركزي از سرخس كه توسط يك شركت ايراني ساخته شده تا شمال قرقيزستان را به جنوب متصل نمايد.
پروژه ها و طرح هاي اجرايي مورد نياز براي توسعه ظرفيت ها ي بنادر استان:
ايجاد مجتمع صنايع پتروشيمي در بندر چابهار
راه اندازي خط منظم كشتيراني از بنادر آسياي جنوب شرقي به بندر چابهار
تسري قوانين مناطق آزاد به اسكله هاي شهيد بهشتي و شهيد كلانتري چابهار با حفظ مالكيت دولت بر اين اسكله ها
صدور مجوز تردد 500 الي 1000 دستگاه كاميون ترانزيت با پلاك منطقه آزاد از مقصد چابهار به كشورهاي افغانستان و همچنين مرز سرخس
افزايش شعاع تردد خودروهاي سواري پلاك منطقه آزاد چابهار تا مركز استان
تسريع در ايجاد خط آهن چابهار- زاهدان – ميلك
تسريع در انتقال گاز متان از عسلويه به بندر چابهار
انتقال گاز شهري از ايرانشهر به چابهار
ايجاد فرودگاه بين المللي در چابهار و يا منطقه آزاد چابهار
توسعه ظرفيت هاي بندر چابهار از طريق امكان واردات برخي از كالاهاي خريداري شده از سوي دولت نظير گندم، شكر و برنج از بندر چابهار
فعال سازي بازارچه مرزي پسابندر به عنوان تنها بازارچه صيادي كشور
افزايش تخفيف در سود بازرگاني كالاهاي وارداتي به بندر چابهار از 10 درصد به 20 درصد و شمول آن به كالاهاي اساسي وارداتي
اعطاي رديف اعتباري از محل صندوق توسعه ملي جهت تأمين منابع مالي مورد نياز براي احداث و فعاليت واحدهاي توليدي در منطقه آزاد چابهار
الحاق شهر چابهار به محدوده منطقه آزاد