معرفي قلعه بمپور سيستان
قلعه بمپور يكي از معروف ترين قلعه هاي باستاني كشور است كه بر فراز تپه اي باستاني در شمال شهر تاريخي بمپور در استان سيستان و بلوچستان واقع شده است. تپه اي كه قلعه بمپور بر روي آن واقع شده تپه اي مصنوعييست (تپه باستاني) و از سطح زمين حدود ۸۰ متر ارتفاع دارد. مورخان و باستان شناسان بسياري تاريخ ساخت اين قلعه را به دوران ساسانيان نسبت داده اند. بمپور در طول تاريخ دوران با شكوهي را پشت سر گذاشته است. قلعه تاريخي اين شهر روزگاران زيادي به عنوان مركز حكومت خطه بلوچستان و كرمان شناخته مي شد. بنا به عقيده برخي از باستان شناسان، از اين قلعه نظامي در زمان سلجوقيان هم استفاده مي شد. تا قبل از اين كه باستان شناساني نظير خانم بئاتريس انگليسي (سال ۱۹۶۰ ميلادي) در اين محطه دست به حفاري و كاوش هاي باستان شناسي بزنند، مردم بلوچستان عقيده داشتند كه نادر شاه افشار دستور ساخت اين قلعه را در بمپور صادر كرده است. بئاتريس حتي آثاري از دوران پيش از تاريخ را هم از بخش هايي از تپه باستاني اين قلعه از دل خاك بيرون آورد.
طبق برخي از نوشته ها و كتب تاريخي، نام اين منطقه در ابتدا “بن پهل” به معني شهر آخر بوده كه با گذاشت زمان به بمپور تغيير يافته است. برخي از افراد محلي هم اعتقاد دارند كه اين شهر به بهمن پسر اسفنديار تعلق داشته و در ابتدا بهمن پور بوده است. متاسفانه بر روي آثار تاريخي استان كهن سيستان و بلوچستان مطالعات كمي صورت گرفته است، قلعه بمپور هم يكي ديگر از اين آثار است كه بايد مورد كاوش هاي جديد و مطالعات گسترده قرار گيرد. بناي قلعه بمپور در فهرست آثار ملي ايران به ثبت رسيده است.
معماري قلعه بمپور سيستان
قلعه تاريخي بمپور بر بلنداي يك تپه باستاني به ارتفاع ۸۰ ساخته شده است. اختلاف ارتفاع اين قلعه با سطح زمين، علاوه بر ديد خوبي كه به حاكمان آن مي داده، دسترسي و نفوذ به قلعه را نيز بسيار دشوار مي كرد. قلعه بمپور از دو بخش تشكيل شده كه با يكديگر اختلاف ارتفاع دارند. بخش اول شامل ورودي بنا و برج هاي نگهباني اطرافش است و بخش دوم كه ارتفاع بيشتري داشته، به محل حكومت سران قلعه اختصاص داشته است. در اطراف ديوارهاي غربي وشرقي بنا، ۴ برج نگه باني وجود داشته كه اكنون فقط دو مورد از آن ها با ارتفاع تقريبي دو متر مشاهده مي شوند. در وسط قلعه تعدادي خانه مسكوني وجود دارد و قسمت فوقاني بنا، كه بيشترين ارتفاع را نسبت به ديگر نقاط قلعه دارد، ويژه سرداران و حاكم قلعه بوده است. در اين بخش (بخش فوقاني)، يك چاه عميق وجود دارد كه هنوز هم بقاياي آن را مي توان مشاهده كرد. گويا در آن دوران، داخل چاه سنگ فرش بوده و در بخشي از آن راهي مخفي به خارج از قلعه وجود داشته كه حاكمان در زمان حمله دشمن، بتوانند سريعا قلعه را ترك كنند. در حال حاضر از اين راه مخفي اثري نمانده است و فقط مي توانيد خود چاه را تماشا كنيد. باستان شناسان عقيده دارند كه دور تا دور اين قلعه حدودا ۱۰ برج وجود داشته كه البته امروزه چيزي از آن ها باقي نمانده است.